TrosKompas

TIJDMACHINE | GT ROVERS

Koekverhalen

Nederlanders zijn dol op een krakeling, bokkenpootje of andere zoete lekkernij bij de koffie of thee. Hoewel koekjes al duizenden jaren bestaan, zit achter ieder koekje een mooi verhaal. De oude Egyptenaren, Grieken en Germanen bakten (honing)koeken die geofferd werden aan hun goden. In de middeleeuwen werden door bakkers eerst koekjes gebakken, bedoeld om de hitte van hun ovens te testen, alvorens het brood de oven inging. Deze ‘testkoekjes’ waren klein en hard. Pas in de zestiende eeuw werden koekjes gebakken zoals we die nu nog kennen, gemaakt van bloem, boter en suiker. Het bitterkoekje is een baksel dat uit die periode stamt. Ze werden toen ook wel trouwkoeken genoemd. Wanneer een stel in onder- trouw ging, dan serveerde men bitterkoekjes. De suiker (zoet) en amandelen (bitter) stonden symbool voor het huwelijk, met zijn pieken en dalen. Het Moocks raampje is een roomboterkoekje in de vorm van een gotisch raam. De achterliggende legende gaat terug naar de tijd rond de Slag op de Mookerheide (1574). Zeventig protestantse gezinnen werden uit Nijmegen verbannen en waren op de vlucht. Ze passeerden een kerk waar de pastoor door het raam brood aan hen zou hebben gegeven. Het bokkenpootje is waarschijnlijk bedacht door de West-Friese Bakker Jan Pieter Schellema. Hij maakte deze in opdracht van een dominee uit het dorp. Het koekje stond symbool voor de duivel. Zowel de Dedemsvaartse turfjes als de Amstelveense boterturfjes danken hun naam aan de veenkolonie waar veenstekers turf staken en die als brandstof verkochten. De Veluwse roomboterkoekjes witte wieven danken hun naam aan de gelijknamige mythische wezens. Deze vrouwenfiguren die in sages voorkomen, zitten in onder meer Ermelo en Putten achter een heuveltje en komen ’s nachts tevoorschijn. Amsterdam kent naast Amsterdamse koggetjes (nougatientjes) ook het Eberhardje. Het koekje in de vorm van een hartje is vernoemd naar oud-burgemeester Eberhard van der Laan. Het staat symbool voor verbinding tussen de mensen in Amsterdam.