TrosKompas

Freek Vonk

Groenlandse haai

Het is een van de traagste, grootste, langst-levende, meest noordelijk en diepst zwemmende van alle haaiensoorten: de Groenlandse haai is een vis van uitersten!

 

Sterker nog: Groenlandse haaien zijn wellicht de langstlevende gewervelde diersoort op aarde. Ga maar na, ze groeien gemiddeld nog geen centimeter per jaar, maar kunnen wel ruim vijf meter lang worden. Hard bewijs vinden voor hun precieze levensduur is echter lastig. Bij beenvissen kun je de gehoorsteentjes bestuderen. Groenlandse haaien zijn echter kraakbeenvissen - zij hebben deze steentjes niet. Bij sommige andere haaien is veel af te lezen aan het kraakbeen in hun wervels, dat deels verkalkt naarmate ze ouder worden. Maar ook dat gebeurt bij Groenlandse haaien niet. Wetenschappers vonden toch een oplossing. Ze bepaalden de hoeveelheid koolstof-14 in de kern van hun ooglenzen. Dat is een instabiele radioactieve stof, die alle levende organismen tijdens hun leven opnemen. De hoeveelheid daarvan in de atmosfeer fluctueert en werd eind jaren vijftig ineens een stuk hoger door de vele nucleaire tests in die tijd. Zo konden de onderzoekers de haaien op een tijdlijn plaatsen. Eén van hen bleek minstens 272 jaar oud te zijn, mogelijk 512 jaar! Ook opmerkelijk: Groenlandse haaienvrouwtjes zijn waarschijnlijk de 150 al gepasseerd, wanneer ze voor het eerst jongen kunnen krijgen. Bizar!

Sluimerstand

Groenlandse haaien eten allerlei vissen, dobberende zeevogels en zeehonden. Dit is wel opmerkelijk voor zulke trage zwemmers. Groenlandse haaien worden niet voor niets ook wel sluimerhaaien genoemd, ze zwemmen met maximaal 2,5 kilometer per uur tergend traag. Toch nemen ze watervlugge zeehonden te grazen. Zijn het aaseters? Dat ook, maar ze gebruiken eveneens een geniale jachttechniek: ze wachten rustig tot een zeehond slaapt. Ringel-robben, baardrobben en andere Arctische zeehonden slapen vaak in het water, omdat ze daar veilig zijn voor ijsberen. Hoe ironisch is dat… Terwijl zo’n zeehond in dromenland is, komt een enorme sluimerhaai stilletjes dichterbij en schakelt ’m met één hap uit.

 

© Foto GettyImages