TrosKompas

NOSTALGIE GT Rovers

Vergeten groente: Kliswortel

Kliswortel is een oud Europees gewas dat met name in de middeleeuwen als volksvoedsel werd geteeld. In de ‘Flora Batava’ uit 1822, het eerste overzicht van de Nederlandse wilde planten in woord en beeld, wordt hij nauwgezet omschreven: “De wortel der plant is een zeer gebruikelijk geneesmiddel en de jonge wortels en stengels, van den schil ontdaan en gekookt, kunnen als Aspergien gebruikt worden, hebbende een smaak van Artisjokken.” Tegenwoordig groeit kliswortel in veel Europese landen alleen nog in het wild. De grote klit of klis (Arctium lappa) is een tweejarige winterharde plant die wel twee meter hoog kan worden. De (pen-) wortel heeft een bruine rimpelige schil, maar is van binnen wit.

VAN PLANT TOT KLITTENBAND
De plant heeft prachtige roze distelachtige bloemen, maar die prikken niet. Na de bloei verhardt de distel zich, waardoor hij gemakkelijk in de vacht van dieren blijft hangen en het zaad zich moeiteloos kan verspreiden. Dat ondervond de Zwitserse uitvinder George de Mestral (1907-1990) tijdens een wandeling met zijn hond. De klitten bleven niet alleen in de vacht, maar ook aan zijn eigen broekspijpen plakken. Mateloos gefascineerd zag hij onder de microscoop de honderden haakjes van de klit, waarop het briljante idee van ‘haak en lus’ ontstond. Hij patenteerde zijn idee in 1951 en na tien jaar verder ontwikkelen verkocht hij uiteindelijk 55 miljoen meter klittenband (Velcro) per jaar.

GENEESKRACHTIG
Behalve als groente wordt kliswortel al eeuwen in de Chinese en Europese geneeskunde geprezen om zijn medicinale eigenschappen. De grote klis zit boordevol vitaminen C, B1, B2, B3, B6, B12, biotine en vitamine E. Verder wordt hij gebruikt als koortswerend middel, om het bloed te zuiveren en om het haar te verbeteren. Verse of gedroogde kliswortel is verkrijgbaar in natuurvoedingswinkels en in Aziatische winkels (onder de naam gobo of Burdock root).

Beeld: ©Getty Images