TrosKompas

NOSTALGIE GT Rovers

Plakkaat van verlatinge

Het Plakkaat van Verlatinge wordt gezien als de geboorteakte van Nederland, en het is een belangrijke voorloper van onze Grondwet.

In de zestiende eeuw bestonden de Lage Landen uit een verzameling van vorstendommen, waarvan de macht verdeeld was over diverse heersers, met vanaf 1555 aan het hoofd de Spaanse koning Filip II (1527-1598). Hoewel in deze vorstendommen het katholicisme de enig toegestane religie was, verspreidde de uit Frankrijk overgewaaide Hervorming zich razendsnel. Filip, een rasechte katholiek, wilde een eind maken aan deze ketterij en stuurde tirannieke legeraanvoerders, onder wie de gevreesde landvoogd Alva.

Protestanten
In 1579 werd duidelijk dat de katholieke en de protestantse gewesten niet konden samenwerken tegen de onderdrukkende Spaanse legers. De katholieke gewesten verklaarden zich in de Unie van Atrecht zelfs trouw aan Filip. De protestantse gewesten zagen de koning helemaal niet zitten en vormden de Unie van Utrecht. Op 26 juli 1581 schreven de leden van deze Unie het Plakkaat van Verlatinge, waarin ze stelden dat de Spaanse koning hun rechten had geschonden en dat hij geen beschermende vorst was, maar een tiran. Daarom mochten zijn onderdanen hem als vorst afzweren en zelf een andere leider kiezen. Omdat geen andere vorst voorhanden was, besloot men in 1588 om voortaan verder te gaan als de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Pronkstuk
Dat het Plakkaat van Verlatinge van symbolisch belang is, blijkt wel uit het feit dat in de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring uit 1776 tekstdelen uit het Plakkaat zijn overgenomen. Ook onze koning Willem-Alexander haalde bij zijn inhuldiging op 30 april 2013 een passage aan. Wilt u het Plakkaat eens met eigen ogen bewonderen? Het is te bezichtigen tijdens de expositie ‘Topstukken in perspectief – van Plakkaat van Verlatinge tot Abdicatie’ in het Nationaal Archief in Den Haag. Deze tentoonstelling duurt tot 5 januari 2020.

Foto © H.Zonderland / Nationaal Archief