Reuzenmiljoenpoot

Ik loop door het regenwoud van Borneo als ik ineens een balletje op de grond zie liggen. Dan begint het balletje te bewegen. Wat gaaf, het is een reuzenmiljoenpoot!

Egels, gordeldieren, schubdieren, sommige pissebedden en ook reuzenmiljoenpoten lijken allemaal dezelfde truc van elkaar te hebben afgekeken. Ze rollen zich op tot een bal bij gevaar. Miljoenpoten zijn, ondanks hun vele poten, vrij langzame goedzakken die organisch afval van de bodem eten. Geen wonder dat ze veel natuurlijke vijanden hebben! Nu hebben veel miljoenpoten het flink giftige blauwzuur achter de hand, maar andere gebruiken het passief-agressieve oprolgebaar, zoals deze reuzenmiljoenpoot voor me. Bij het minste gevaar gooien zij zich op hun kant en veranderen in een levend golfballetje. Alle kwetsbare delen - de kop, de vele pootjes en de zachte buik - worden nu beschermd door een keihard chitinepantser. Een knapperd die daar nog bij komt!

Good vibrations

Er is alleen één nadeel aan deze verdedigingsstrategie. Het maakt het voor amoureuze miljoenpootmannetjes verdraaid lastig om met een vrouwtje de koffer in te duiken. Want zodra een mannetje op een dame afwandelt, schiet zij in de verdediging en ze is vast van plan in haar ondoordringbare fort te blijven wachten tot hij weer is opgehoepeld. Tijd voor plan B: het mannetje begint een serenade. Hij maakt geluid door te striduleren, vergelijkbaar met wat sprinkhanen doen. Met de extra verharde delen op zijn laatste paar poten wrijft hij over een soort verharde aambeien op de binnenkant van zijn anale plaat. Die wrijving maakt geluid. Het gekke is: miljoenpoten kunnen niet eens horen. Het zijn uiteindelijk de trillingen die het verschil maken. Maar de uitkomst is onzeker. Voor iedere soort reuzenmiljoenpoot die geluid maakt, is de lokroep uniek. Dus alleen als het mannetje een specifiek ritme maakt, zal het vrouwtje zich wellicht ontspannen. Als hij niet de juiste snaar weet te raken, blijft de deur sowieso potdicht. Als hij precies het goede ritme trommelt en ze beweegt nog steeds niet, tja, dan heeft ze gewoon geen zin.