TrosKompas

Freek Vonk

Harlekijnvijlvis

SLAPEN VISSEN OOK? ZEKER WEL, EN SOMMIGE DOEN DAT ZELFS OP HUN KOP! HARLEKIJN-VIJ LVISSEN, KLEURIGE VISSEN DIE IK IN HET GREAT BARRIER REEF ZAG, HEBBEN EEN GOEDE REDEN VOOR HUN VERTICALE DUTJE.

Een koraalrif is natuurlijk een heerlijk diverse plek om te wonen en er is genoeg voedsel, maar het nadeel is: het wemelt er ook van de roofdieren. Elke dag weer is de kans groot dat er een je pad kruist. Je kunt je dus maar beter zo ongezien mogelijk maken. Dit kun je bijvoorbeeld bereiken door helemaal op te gaan in de achtergrond van je omgeving - door camouflage - of je kunt een oneetbaar, oninteressant object nadoen en je op die manier maskeren: mimicry.

En dát is wat harlekijnvijlvissen doen. Het zijn overdag al steelse, kalme zwemmers, die met hun kleurige lijf vlak boven en tussen het net zo kleurige koraal bewegen, maar ’s nachts doen ze er een schepje bovenop. De steenkoralen waarvan zij eten dienen ook als schuilplek. Ze zoeken de groeiende top van zo’n koraaltak uit, duiken omlaag, zetten de harde stekel op hun kop uit en verankeren zich ermee in het levende gesteente. De stippen op hun lijf lijken op koraalpoliepjes en hun bleke staart bootst het jongste, groeiende topje van zo’n steenkoraal na: de vermomming is compleet.

KORAALPARFUM

Er is één maar: lang niet alle roofdieren gebruiken (alleen) hun ogen als ze op jacht zijn. Reukzin is voor vissen erg belangrijk, ook voor bepaalde tandbaarzen, die op harlekijnvijlvissen jagen. Maar deze pientere visjes nemen ook die tandbaarzen bij de neus. Nadat ze van de zachte poliepen binnen in de steenkoralen hebben gegeten, slaan ze die geursto en uit hun voedsel op in hun lijf. En dat levert ze een ongelooflijk voordeel op: zelfs  roofvissen met een scherpe neus zwemmen zo aan ze voorbij, want die lusten geen koraal. Het is de perfecte dekmantel!