TrosKompas

NOSTALGIE GT Rovers

Demonstraties tegen kruisraketten

De generaties die in de jaren tachtig leefden, verkeerden in grote onzekerheid door de dreiging van de bom. Het was de tijd van de Koude Oorlog. Tussen de VS en Rusland leek een race te ontstaan wie de meeste en modernste kernwapens had, de zogenoemde wapenwedloop. De Amerikanen introduceerden in 1952 de krachtige waterstofbom. In antwoord daarop lieten de Russen in 1961 de zwaarste waterstofbom ooit ontploffen. De schokgolf was zelfs in ons land voelbaar. De angst sloeg toe, waarop het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, China, Israël, India en Pakistan hun eigen kernwapens ontwikkelden. In 1977 ontwikkelde Amerika de neutronenbom. Een massavernietigings-wapen dat mensen doodde, maar gebouwen liet staan. Deze gruwelijke uitvinding resulteerde in de eerste massale protesten tegen de wapenwedloop. Het protesteren hielp ook, want uiteindelijk zag de Amerikaanse president Jimmy Carter in 1978 op ‘morele gronden’ toch maar af van de productie van die bom. In ons land liepen de gemoederen hoog op toen de NAVO in 1979 besloot om 48 kruisraketten in Nederland te plaatsen. Somber vroegen studenten zich af of studeren nog wel zin had, waarop Kees van Kooten en Wim de Bie de term ‘doemdenken’ introduceerden.

 

Stiekem toch

Verzet tegen kernwapens groeide. Misschien mede door de liedjes van Jules de Corte, Doe Maar en Herman van Veen, die zongen over vrede en over de bom. Op 21 november 1981 werd in Amsterdam een vredesdemonstratie georganiseerd, waar 400.000 demonstranten aan deelnamen. Op span- doeken stonden ludieke teksten als ‘Hou je kernkop’ en ‘Liever een Rus in de keuken dan een raket in de tuin’. Op 23 oktober 1983 volgde de grootste Nederlandse demonstratie ooit, waarbij 500.000 mensen in Den Haag tegen de komst van kruisraketten demonstreerden. Rusland en Amerika tekenden in 1987 een verdrag om kruis- raketten te verminderen. Hierdoor besloot onze regering om de kernwapens niet te plaatsen. Echter, uit geheime documenten bleek dat er al sinds 1960 Amerikaanse kernwapens opgeslagen lagen op de vliegbasis Volkel.

 

Beeld © ANP