TrosKompas

NOSTALGIE GT Rovers

Het oeroude strijkijzer

De geschiedenis van het strijken is al heel oud. Al in de prehistorie gebruikte men gepolijste stenen om kleding zo glad mogelijk te strijken.

De Vikingen gebruikten vanaf ongeveer de negende eeuw een massief schijfvormig brok glas, een strijkglas of strijksteen. Niet om er keurig gestreken bij te lopen, maar om bijenwas in de wollen kleding te wrijven zodat die wind- en waterdicht bleef. In de middeleeuwen werden ‘strijkijzers’ van aardewerk gebruikt. Deze werden bij de open haard opgewarmd, maar ze vielen helaas nogal eens kapot.

De opvolger was het gietijzeren strijkijzer, dat op het vuur werd opgewarmd. Omdat het nogal snel afkoelde werden vaak twee exemplaren tegelijkertijd gebruikt. Het een stond op het vuur op te warmen, terwijl met het ander werd gestreken. Vanaf de zeventiende eeuw gebruikte men een strijkbout. Aan de achterkant zat een klep waarin een gloeiend hete staaf (de bout) werd geschoven, waardoor men veel langer kon blijven strijken.

Een strijkijzer gevuld met hete kolen kwam in gebruik vanaf de negentiende eeuw. Dit was niet erg geliefd, want menig huisvrouw mopperde over het roet dat het schone wasgoed weer bevuilde.

Levensgevaarlijk

De allereerste elektrische strijkijzers aan het eind van de negentiende eeuw waren werkelijk levensgevaarlijk. Doordat de huisvrouw haar strijkgoed eerst met wat water bevochtigde, ontstond er geregeld kortsluiting. Daarbij kwam zowel het strijkijzer als de gebruikster onder stroom te staan.

In Amerika werd in 1882 het elektrische strijkijzer uitgevonden zoals wij het nu nog kennen. Vanaf 1926 werd het strijkijzer uitgerust met een regelbare temperatuurinstelling en vanaf 1941 met een lampje dat aangaf dat het toestel voldoende was opgewarmd. Tegenwoordig hangt het strijkgoed in een vloek en een zucht weer terug in de kast door de handige stoomstrijkijzers.

Meer weten over de geschiedenis van het strijkijzer? In het Nederlands Strijkijzermuseum in Noordbroek zijn ruim 1.500 strijkijzers tentoongesteld.