Jan-van-gent

Ik vaar met mijn team door de machtig mooie Noorse fjorden, op zoek naar orka’s. We volgen een orkafamilie, en worden op onze beurt ook al dagenlang vergezeld: door jan-van-genten.

Jan-van-genten behoren tot de grootste zeevogels van de Noord-Atlantische oceaan, met een lengte tot één en een vleugelspanwijdte van bijna twee meter. Wat een feest om die zeeschuimers te zien jagen! Ze zijn gemaakt om naar vis te snoekduiken. Ze hebben een zeer gestroomlijnd lijf, superzicht door vooruitkijkende ogen, en een krachtige dolksnavel. Vanaf een hoogte van 45 meter zien ze hun volgende maaltijd al zwemmen - ongelooflijk!

Vaker duiken ze vanaf tien tot twintig meter hoog, maar dat blijft indrukwekkend. Zeker als je bedenkt dat ze vanuit de lucht dwars door een vaak stormachtig, golvend oppervlak moeten kunnen kijken, én er dan ook rekening mee moeten houden dat vissen watervlug zijn. Bovendien zwemt een aantal van hun favoriete prooien, zoals makreel, vaak wat dieper.

Met 100 km/u
Op het water landen en dan onderduiken om te zwemmen is veel te vermoeiend en tijdrovend. In plaats daarvan laten jan-van-genten de zwaartekracht het werk doen en ze storten zich dus van grote hoogte in zee, met snelheden tot honderd kilometer per uur. Ze houden hun kop omlaag en vouwen hun vleugels achter zich om snelheid te winnen en te sturen. Vlak voor impact vouwen ze die weer iets uit om wat af te remmen. Dan nog breken ze met zo’n tachtig kilometer per uur kaarsrecht door het wateroppervlak en schieten nog meters door.

Doordat de neusgaten bedekt zijn, krijgen ze daar geen water binnen. En een derde ooglid, het knipvlies, schuift als doorzichtige veiligheidsbril vlak voor impact over hun kostbare ogen. Jan-van-genten zwemmen tot wel een meter of vijftien achter prooien aan door met hun vleugels en roeipoten te slaan. Deze zeeschuimers vliegen net zo makkelijk in water als in lucht. Hier, in het eindeloze blauw boven en onder zich, voelen zij zich het meest thuis. Wat een prachtige vogels!