TrosKompas

Freek Vonk

Kroonaap

Ik ben in Sri Lanka op bezoek bij een oude tempel. Ik hoor in de buurt van de tempel allerlei geluiden en zie beweging in de bosjes eromheen. Kroonapen!

Omdat kroonapen graag rondhangen bij tempels worden ze ook wel tempelapen genoemd. Hun andere naam danken ze aan het coole plukje haar op hun hoofd, waardoor het net lijkt of ze een kroontje dragen. Kroonapen leven in groepen van rond de twintig of dertig dieren, en er heerst een strikte hiërarchie. Er is een aparte rangorde voor de mannetjes en de vrouwtjes. De rangorde loopt lineair voor de mannetjes: dat betekent dat het oudste mannetje de baas is. En de mannetjes zijn met z’n allen op hun beurt weer de baas over de vrouwtjes.

Stijgen in rang
De rangorde van de vrouwtjes is vaak letterlijk te zien. De vrouwtjes die het hoogst in rang zijn zitten het hoogst in de boom met de rijpe vruchten. De laagste vrouwtjes in rang zitten vaak niet eens in de boom, maar scharrelen op de grond alle restjes gevallen eten bij elkaar. Hoe hoger de dames in rang zijn, hoe meer ‘recht’ ze hebben op de beste plekjes en het beste eten. De baby’s krijgen automatisch de rang van de moeder. En doordat vrouwtjes bij de geboortegroep blijven kunnen zij in principe dus nooit in rang veranderen. Mannetjes kunnen dat wel, want die trekken op een bepaalde leeftijd weg en kunnen in een nieuwe groep hoger in rang worden – of zelfs de nieuwe baas! De leider heeft trouwens altijd de mooiste vacht. Waarom? Hij wordt continu door alle vrouwtjes uit de groep gevlooid, waarbij zijn vacht wordt schoongemaakt. Die vrouwtjes willen natuurlijk allemaal een wit voetje halen bij de baas!

TK1737_126_01© Getty Images

BANNER_FREEK