Het napalmmeisje

De foto van het naakte ‘napalmmeisje’ werd vijftig jaar geleden wereldnieuws. Dit gruwelijke beeld droeg bij aan een wereldwijd verzet tegen de Vietnamoorlog.

Vietnam maakte tot 1954 deel uit van Frans-Indochina. Op 6 december 1946 brak er oorlog uit tussen Frankrijk en de communistische Vietminh, een Vietnamese verzetsbeweging die streed voor onafhankelijkheid. Pas in 1954 kwam het tot een wapenstilstand tussen Frankrijk en Vietnam, waarna Frankrijk zich terugtrok. Vervolgens bepaalde de Conferentie van Genève dat Vietnam tijdelijk in een noordelijk (communistisch) en zuidelijk (democratisch) gebied verdeeld zou worden. Dit mondde uit in een guerrilla-oorlog, waarbij het Nationaal Bevrijdingsfront (Vietcong) het zuiden probeerde in te nemen. Met als gevolg dat op 1 november 1955 een oorlog uitbrak tussen Noord-Vietnam, gesteund door de Sovjet-Unie en China, en Zuid-Vietnam, gesteund door de VS, die honderdduizenden manschappen stuurde. Onder politieke druk trok Amerika zich in 1973 geleidelijk terug, waarna de Zuid-Vietnamese regering zich in 1975 overgaf. Daarop werden Noord en Zuid verenigd in de Socialistische Republiek Vietnam.

Slachtoffer Kim

Het beroemdste slachtoffer van deze oorlog was de toen negenjarige Kim Phuc. Haar dorp werd in 1972 per abuis door een Zuid-Vietnamese bommenwerper gebombardeerd om vermeende strijders van de Vietcong te verjagen. Kim rende naar de hoofdweg, terwijl haar kleren door napalm verbrandden. Dat moment werd door fotograaf Nick Ut vastgelegd. Hij bracht haar met derdegraadsverbrandingen naar het ziekenhuis, waar ze opgegeven in het mortuarium belandde. Daar vonden haar ouders haar, amper nog in leven. Tien jaar later was Kim een beetje opgekrabbeld en zag de Vietnamese regering mogelijkheden in het verhaal van ‘het napalmmeisje’. Geregeld moest ze de buitenlandse pers te woord staan, waarbij regeringstolken expres haar woorden als anti-Amerikaans en pro-communistisch vertaalden. Tijdens haar studie in Cuba ontmoette ze haar man. Op de terugreis van hun huwelijksreis maakte hun vliegtuig een tussenlanding in Canada, waar ze politiek asiel aanvroegen. Kim is sinds 1994 Unesco-ambassadrice voor de vrede en reist de wereld over om haar verhaal te vertellen.