Helmbasilisk

Wat kwamen er na de Freek Vonk fotowedstrijd in TrosKompas 45 veel inzendingen! Deze maand wijd ik mijn columns aan de drie winnende foto’s. Deze werd gemaakt door lezer Rob Vister: een prachtige helmbasilisk!

Helmbasilisken hebben een gave: ze kunnen op twee benen over water rennen. Zo ontsnappen ze aan roofdieren die het op ze gemunt hebben. Ze richten zich op, houden hun voorpoten langs hun lijf, trekken een sprint en halen droog de overkant van een rivier. Echt handig! Zo bereiken ze snelheden van wel 11 kilometer per uur. Sprintend op twee poten verplaatsen ze zich veel sneller dan ze lopend op vier poten zouden kunnen. Naast een geweldige ontsnaptechniek bereiken helmbasilisken op deze manier ook stukken regenwoud waar ze anders nooit zouden komen. Maar hoe doen ze het? Want water wijkt meestal al als je er ook maar enige kracht op zet…

Opwaarts
Het geheim van de water-sprint zit ’m in de voeten. Die zijn groot, met lange tenen. Hoe groter een voet, hoe beter die de druk van het lichaamsgewicht verdeelt. Voor extra oppervlaktevergroting hebben basiliskenvoeten randjes franje aan de tenen - vergrote, rechthoekige schubben. Dan is er de sprinttechniek. Helmbasilisken trappen om en om met hun voeten op het water. Het snelle trappen zorgt voor twee krachten: opwaartse kracht en voorwaartse kracht. Zodra een voet het water raakt, duwt het tegen het wateroppervlak aan, maar verdwijnt er niet onder. Het water duwt als het ware een beetje terug; dat is de opwaartse kracht.

Voorwaarts
Daarnaast ontstaat er vlak boven de trappende voet een luchtzakje met lage druk. De voet gaat, als ie weer omhoogkomt, door dat mini-lagedrukgebiedje heen en kan iets versnellen - er is minder wrijving. Dit zorgt voor voorwaartse kracht. Een krachtige combinatie voor een explosieve race! Snelheid is alles. Wanneer een helmbasilisk vertraagt, zakt-ie wel in het water. Dat geeft niet; helmbasilisken zijn ook waterratten. Hun staart werkt als aandrijfmotor en tien minuten adem inhouden is geen probleem voor ze. Wat een gave baasjes!