TrosKompas

NOSTALGIE GT Rovers

Brave Hendrik

Gek dat de brave hendrik een ‘vergeten groente' is, want er valt zoveel boeiends over te vertellen! Zelfs de kobolden hebben ermee te maken…

De historie van de brave hendrik (Chenopodium bonus-henricus, ook wel ganzevoet) gaat terug tot maar liefst de ijzertijd. De Romeinen introduceerden dit plantje met bladeren in de vorm van een ganzenvoet voor het eerst in West-Europa. De Nederlandse volksnaam brave hendrik stamt uit het Duits: Guter Heinrich. ‘Hein’ komt van ‘Heim’, wat woonstede betekent, en ‘rich’ betekent eetbaar. De kracht van deze plant werd in oud-Duitse mythische verhalen toegeschreven aan kobolden, een kwaadaardig soort kabouters, afgebeeld met ganzenvoeten. Door lekker veel brave hendrik rondom de boerderij te poten werden de kobolden tevredengesteld en als wederdienst beschermden ze het huis.

Armoe-asperge
Een prettige bijkomstigheid van deze plant was dat werkelijk alles ervan eetbaar was. Het blad, boordevol vitamine C, oxaalzuur, saponine en ijzer, werd net als spinazie kort gekookt. De kleine bloemknoppen werden als broccoli bereid en de lange bloemscheuten gekookt als kleine asperges. Een oeroude Engelse naam voor brave hendrik was dan ook poor man’s asparagus; de asperge van de arme man. De geneeskrachtige wortel van de plant gaf men aan hoestende schapen.

Uitstervende soort
Vanaf 1950 nam de populariteit van brave hendrik drastisch af. Doordat men pas vanaf het tweede seizoen kon gaan oogsten en omdat de geplukte blaadjes slechts één dag vers bleven, was hij commercieel gezien niet interessant genoeg in vergelijking met spinazie en snijbiet. Tegenwoordig is brave hendrik dusdanig sterk in aantal afgenomen dat hij op de Nederlandse Rode Lijst van planten staat. Mondjesmaat is hij nog in het wild te vinden in Limburg, Zuid-Holland, Gelderland en Overijssel. Sinds 1 januari 2017 is hij wettelijk beschermd door de Wet Natuurbescherming. Voor de moestuinliefhebber zijn de zaden overigens nog gewoon te koop. De winterharde plant vindt schaduw niet zo erg, dus hij is prima geschikt voor de slechtere stukjes van de tuin.

1hendrik

© Getty Images